اجزای آئین و مراسم عقد و عروسی ایرانی:
و در نسلهای تازه:
خاموش کردن شمع در شب عروسی با کفش عروس یا گلبرگ هم یکی از رسوم است که گاه اجرا میشود.
یک روز پیش از عروسی، مقداری بارو بنشن به نام «باروزی» از طرف داماد به خانهٔ عروس ارسال میشود. صبح روز عروسی خانوادههای وابسته به داماد همراه با توشمالها شادیکنان به طرف خانهٔ عروس راه میافتند. زنان و دختران قبل از وارد شدن به خانهٔ عروس در میانهٔ راه آوازهایی (دوالالی) میخوانند. نزدیک خانهٔ عروس که رسیدند، خانوادهٔ عروس به پیشواز میآیند و مهمانان را به داخل میبرند.
در مراسم همه ایل شرکت میکنند و خود را در شادی و سرور سهیم میدانند. در این هنگام توشمالها شروع به نواختن آهنگهای محلی میکنند و مجلس شور و حال دیگر به خود میگیرد. جوانان ترکه بازی میکنند و به سوارکاری میپردازند و تا وقت نهار، انواع رقصها و بازیهایی را که بین بختیاریها متداول است، انجام میدهند. قبل از حرکت عروس مقداری قند در دستمالی میپیچند و آن را به کمر دختر میبندند و عروس را روی زین اسب مینشانند و جلوی او بر روی اسبی، پسر بچه ۸ یا ۹ سالهای را مینشانند. در بین راه به طرف خانهٔ داماد بازی مخصوص عروسی به نام سرانداز شروع میشود. به این صورت که یکی از سواران همراه عروس و در بعضی طایفهها خود داماد، دستمالی را که روی سر عروس است میرباید و دیگر سواران به دنبال او اسب میتازند تا دستمال را از رباینده بازپس بگیرند. باید دانست که نگاهداشتن دستمال تا آخر بازی برای رباینده افتخار محسوب میشود. همین که عروس نزدیک خانهٔ داماد رسید از رفتن خودداری میکند و خلعت میخواهد، به ناچار خانوادهٔ داماد گوسفندی، برهای یا میشی پیشکش میکنند تا عروس راضی شده، از مرکب پیاده شود. در آستانهٔ در خانه یا چادر، گوسفندی را زیر پای عروس قربانی میکنند. رسم چنین است که خون این حیوان تخت کفش عروس را رنگین کند تا قدمش با شگون و پر خیر و برکت باشد.
حجله یا چادر عروسی عموماً سفید است تا هم نشانهٔ مشخص چادر عروس و داماد باشد و هم نشانهٔ سفیدی بخت و اقبال. موقع ورود عروس به چادر در کنار آن آتش برپا میکنند و عروس قبل از ورود به حجله باید دور آتش بگردد. داماد نیز در گوشهٔ دیگری آتش روشن کرده و هفت تخممرغی را که قبلاً تهیه کرده و در دستمالی نگهداشتهاست، به سر عروس و دیگر همراهان میریز و بدین ترتیب عروس و داماد به حجله میرود. در حجله، پدر داماد (ساقدوش)، عروس و داماد را دست به دست میدهد.
یکی از کارهای عروسی در بختیاری فراهم آوردن «سوخت» برای تهیهٔ غذای عروسی است. چند روز مانده به عروسی عدهای از جوانان با چارپایانی برای تهیهٔ هیزم به کوه و صحرا میروند. معمولاً همهٔ جوانان داوطلب چنین کاری هستند، زیرا میدانند که برای عروسی خودشان متقابلاً جوانان دیگر این زحمت را متحمل میشوند. معمولاً به جز آوردن هیزم، دوغ، کره، ماست و کشک هم از گلهداران دریافت و برای داماد میآورند.
مردم بلوچ در مراسم عروسی آداب و سنن خاص خود را دارند آنها داماد را سوار برمرکب شتر کرده و پسر بچهای را جلو داماد سوار بر شتر مینشانند سپس با سردادن ترانههای شادی به اسم هالی داماد را به طرف آب میبرند پس از غسل دادن و حمام داماد و پوشاندن لباس بر تن داماد که هدیهای از خانواده عروس میباشد و پس از جاری کردن صیغه عقد بین عروس و داماد آنها وارد حجله شده و سه شبانه روز در حجله میمانند
عروسی و رسم آن، در استان زنجان، از اهمیت خاصی برخوردار است. از نظر آداب و رسوم، به طور کلی، دو نوع ازدواج وجود دارد:
لباس عروس لباسی است که عروس در میهمانی عروسی یا در پای سفره عقد به تن میکند. رنگ و مدل لباس عروس به فرهنگ رسوم قومیتی بستگی دارد
لباس عروس همواره در طول تاریخ اهمیت فراوانی داشتهاست. همه عروسها، مایل بودند زیباتر به نظر برسند. گاهی جواهرات نصب شده بر لباس عروس از لباس وی پر اهمیت تر بودهاست و لباس عروس چنان با جواهرات پوشیده میشد، که فقط جواهرات به چشم میآمد. زیاده روی در این کار باعث شد تا در قرن پانزدهم میلادی در انگلستان، شاهزاده مارگریت مجبور شود به دلیل سنگینی لباسش، برای راه رفتن از دو همراه کمک بگیرد
رسم پوشیدن لباس عروس به رنگ سفید، به انگلستان در دوره ملکه ویکتوریا باز میگردد.با وجود فراگیر شدن رنگ سفید در برخی از کشورها، عروسهای هندی، چینی، ویتنامی و ژاپنی همچنان از رنگهای ملی خود برای لباس عروس استفاده میکنند
ماشین عروس یک خودرو تزئین شدهاست که داماد با آن عروس را به خانه مشترک میبرد. این رسم یکی از رسوم جدید عروسی ایرانی است. در این انتقال اقوام زوجین نیز مشارکت داشته و با خودروهای خود و بوق زدن، ماشین عروس را همراهی میکنند.
در بسیاری از روستاهای ایران، هنوز عروس را بر مرکبی چهارپا مانند اسب و الاغ به خانه داماد میبرند. امروزه در شهرها، استفاده از کالسکه و اسب و حتی بالگرد نیز به عنوان مرکب عروس رواج دارد.
سیاری از زوجهای جوان به داشتن ماشین عروس عجیب، قدیمی و یا گرانقیمت علاقهمند هستند. در مقابل برخی نیز به ماشینهای معمولی بسنده میکنند
در هر حال، سوار شدن بر زیباترین مرکب خوشبختی آرزوی همه زوجها است. بنابراین استفاده از ماشینهای عادی اغلب راضی کننده نیست. با این حال، گاهی عروس و داماد ترجیح میدهند از خودروهای جالبی مانند مدلهای قدیمی ژیان نیز استفاده کنند.[۴] در این میان برخی نیز به استفاده از تراکتور روی آوردهاند
اه عسل مراسمی است که در آن عروس و داماد تازه ازدواج کرده، مدتی را در قالب تعطیلات یا سفر با هم میگذرانند. هدف از ماه عسل، سازگاری و هماهنگی عروس و داماد با هم است و به یک ماه اول پس از ازدواج که زوجها در ملایمت و خوشی هستند نیز اطلاق میشود.
حدود چهار هزار سال پیش در بابل باستان رسمی بوده است که بر پایهٔ آن، پدر عروس برای داماد نوعی نوشیدنی شیرین که از عسل تهیه میشده میداده و از این رو به ماه نخست پس از ازدواج ماه عسل میگفتند
در کتاب سفر تثنیه ۲۴:۵ آمدهاست: «مردی که تازه ازدواج کردهاست، نباید به خدمت سربازی برود یا وظایف دیگر اجتماعی به عهده او گذاشته شود. او باید برای مدّت یک سال معاف باشد تا در خانه بماند و همسرش را خوشحال کند.»
در فرهنگ غرب، رسم مسافرترفتنِ عروس و داماد پس از ازدواج، در اوایل سدهٔ ۱۹ میلادی در انگلستان باب شد، که خود برگرفته از رسم برگزیدگان هندی در شبهقارهٔ هند بوده است
نامزدی دورانی است که پس از توافق دو نفر برای ازدواج در آینده آغاز میشود. قرارداد نامزدی موجب پیدایش یک تعهد اخلاقی، نوعی نسبت خویشاوندی و آثار حقوقی میشود.
قواعد راجع به نامزدی در مواد ۱۰۳۵ تا ۱۰۴۰ قانون مدنی آمده و از مواد ۹۰ تا ۹۵ قانون مدنی سوئیس الهام گرفته است
به موجب این مقررات نامزدی یک عقد جایز است و هر یک از دو طرف میتوانند آن را فسخ کرده و از ازدواج صرفنظر کنند. با این حال در صورتی که شخصی نامزدی را بدون علت موجهی بر هم زند، شخص دیگر میتواند مخارج متعارفی را که برای ازدواج متحمل شده از او مطالبه کند
همچنین درصورت برهمخوردن نامزدی، هر یک از دو شخص و والدین آنها میتوانند هدایایی را که در دوران نامزدی به یکدیگر دادهاند باز پس گیرند
در دین بهائی دوران نامزدی حداکثر ۹۵ روز میتواند باشد. و پس از آن ذکر وصلت مجاز نیست. یعنی از زمان اعلام تصمیم دو طرف به ازدواج تا انجام آن و مراسم عروسی حداکثر میتواند ۹۵ روز طول بکشد
نامزدی در مسیحیت با توجه به ریشه یهودی آن، از لحاظ تعهد همچون ازدواج میباشد ولی بدون رابطه جنسی.
خواستگاری یا خوازه گریبه معنی پیشنهاد ازدواج است
در برخی گویش های فارسی مانند گویش همدانی، و گویش لکی خوازمنی هم گفته می شود.
در اسلام؛ خواستگاری از اشخاصی که امکان ازدواج را به لحاظ شرعی ندارند، ممنوع است. برای مثال زن شوهردار، زنی که به دلیل رابطهٔ خویشاوندی نزدیک ازدواج با او حرام است و زنی را که در عدهٔ رجعیه است، یعنی شوهرش او را طلاق قابل رجوع گفته و او در عدهٔ پس از طلاق است، نمیتوان خواستگاری کرد. در مورد امکان خواستگاری زن در عدهٔ طلاق بائن (غیرقابل رجوع) و وفات، نظرات مختلف است. بعضی گفتهاند خواستگاری به کنایه (و نه با صراحت) جایز است. کودکان را هم میتوان از ولی آنها (پدر و جد پدری) خواستگاری کرد، چون حق به ازدواج درآوردنشان با ایشان است.با اینکه در عرف مسلمانان خواستگاری از سوی مردان انجام میگیرد. منعی برای خواستگاری زن از مرد وجود ندارد. همچنین در مرحلهٔ خواستگاری و برای تصمیمگیری ازدواج میتوان برخی مقررات حجاب اسلامی را رعایت نکرد. برای مثال به صورت، دستان و موهای او نگریست.
مهر بران (مهر برون) یا خرج بران (خرج بری) یکی از مراسم سنتی فرآیند ازدواج در ایران است و آن عبارت است از مجلسی مردانه که در آن مهریه و شیربهای عروس توسط خانواده عروس و داماد تعیین میشود. گونه زنانه همین جلسه بله بران نام دارد.س از آنکه مراسم خواستگاری به سرانجام رسید و دو خانواده کم و بیش اطمینان به سرانجام یافتن ازدواج یافتند، خانواده داماد از خانواده عروس درخواست برگزاری جلسه «مهر بران» میکند. در گذشته رسم بر این بود که هر موقعی را خانواده داماد درخواست مینمودند، خانواده عروس مخالفت نموده و یکی دو روز دیرتر را قرار میگذاشتند. علت این امر چنین بود که خانواده عروس نشان دهند عجلهای در شوهر دادن دختر خود ندارند. در روز تعیین شده، داماد باتفاق چندتن از مردان معتبر خانوادهاش به خانه عروس میرفتند. پدر عروس نیز مردان معتبر خاندانش را دعوت مینمود. امروزه در مراسم مهر بران زنان نیز حضور دارند
هدف از برگزاری این جلسه، توافق بر سر میزان مهریه عروس است. معمولاً محصول توافق دو خانواده بر برگهای با خط خوش نوشته میشود و داماد زیر آن قباله را امضا میکند و متعهد میشود. سایرین نیز با امضای قباله آن را گواهی مینمایند. در قدیم رسم بر این بود که تا توافق صورت نگرفته، میهمانان فقط با چای پذیرایی میشدند و بلافاصله پس از حصول توافق شیرینی نیز به مجلس آورده میشد. گاه برای کاستن از رسوم، این مجلس با بله بران و شیرینی خوران ادغام میگردد و تاریخ جشن عقد نیز در همان مجلس مشخص میشود
شیرینی خوران (شال و انگشتری کردن) یکی از مراسم سنتی فرآیند ازدواج در ایران است و آن عبارت است از مجلسی زنانه که در آن، خانواده داماد هدایایی از جمله طاقه شال ترمه را به عروس پیشکش می کنند.
رسم است که طاق شال را به همراه چند خوانچه (سینی تزئین شده) و شاخه نبات از قبل (پیش از ظهر) به منزل عروس بفرستند و زنان محترم خانواده داماد بعد از غروب به منزل عروس روند. چای و شربت و شیرینی بخورند و حلقه نامزدی به دست عروس کنند. امروزه مراسم نامزدی در بیشتر جاهای ایران جایگزین مراسم شیرینی خوران شده است
حنابندان یکی از آداب و رسوم عروسی در نزد اقوام ایرانی می باشد.
جشن حنابندان که به تعبیری آخرین رسم از آداب عروسی ایرانی میباشد، جشنی است که در واقع مراسم خداحافظی عروس بوده و در آخرین شب اقامت عروس به طور رسمی در خانه پدری برگزار می گردد.
در روزگاران نه چندان دور در شب حنابندان زنان شرکت کننده دستشان را با آغشتن به ظرف حنایی که دور تا دور مراسم گرداننده می شد رنگ می کردند و این آیین همچنان در روستاها و شهرهای کوچک ایران پا برجاست.
«حنا از جنت است» و اثری از بهشت و نشانهای از شادی، مهر و نیکبختی دارد. این باوری است که ایرانیان باستان داشتند و هنوز هم پابرجاست.
عقد نکاح یا پیمان زناشویی همان ازدواج و عبارت است از توافق یک زن و مرد جهت ایجاد زندگی مشترک، و قوانین خاصی بر این پیمان حکومت مینماید. بسته به فرهنگ خاص جامعه، جهت انعقاد عقد، طرفین بایستی کلماتی دایر بر پذیرفتن این پیمان ادا کنند
معمولاً عقد نکاح در مراسم خاصی که به آن «مراسم عقد» میگویند، انجام میشود.
سفره عقد یکی از سفرههای سنتی ایرانی است که در مراسم عقد و یا هنگام عروسی پهن میشود و عروس و داماد بر سر آن مینشینند و به خطبه عقد گوش فرا میدهند. سفره عقد در اکثر شهرهای ایران رواج دارد و در آن شش ظرف که هرکدام محتوی چیزی است که بیانگر آرزویی برای عروس داماد است، قرار دارد این ظروف معمولاً شامل : گردو، بادام، فندق، نان و نبات و تخم مرغ میباشند. در میان اینها ظرف هایی از شیرینی و نان پنیر وسبزی، جام هایی از عسل و ماست که کنایهای از شیرینی و ترشی در کنار هم در زندگی مشترک میباشند قرار دارد . تخم مرغ نمادی است برای باروری و زایش اولاد توسط عروس ونان نمادی برای برکت ورزق ورورزی است.نبات برای شیرین کامی و...
جزای سفره عقد به گواهی تاریخ یکی از رسوم و گزینش های پیشینیان بی حکمت و بی دلیل نبود . در واقع گستردن بساط عقد پیش از عروس و داماد نوعی کارت تبریک گویا با آرزوی سعادت برای زوج جوان بود . با این هدف وبه این مضمون هر ترکیب و ماده ای که در این سفره به کار می رفت ، معنایی ویژه و زیبا در خود داشت . شاید امروز بیشتر عروس و داماد ها و اطرافیان آنها ندانند که معنای ترکیب سفره عقد چیست و در اساس به چه منظور ی گسترده می شود . یعنی از یک رسم پر معنای دیرین فقط صورت ظاهری آن حفظ شده و به جا مانده است . در ادامه به معرفی اجزای سفره عقد می پردازیم : قرآن مجید کتاب خدا به نشانه ی مورد تایید قرار داشتن وصلت از سوی خداوند و طلب یمن و برکات الهی جلو آینه و بالای جانماز قرار می گیرد. آینه هچنان که در خرید عروسی آینه در سرلوحه و پس از قرآن مجید قرار دارد ، در سفره عقد نیز در صدر سفره و رو به عروس و داماد قرار می گیرد تا با نگریستن در آن دلهایشان نسبت به هم مانند آینه صاف و زلال باشد و سعادتمند شوند . یک جفت شمعدان شمعدانها در دو سوی آینه جای دارندو شمع های فروزان درون آنها هنگام جاری شدن صیغه عقد ،نشانه آرزوی روشنایی وگرمی در پیوند عروس و داماد است . جنس شمعدان با قاب آینه یکی و معمولاً نقره برنز یا بلورین می باشد. جانماز پیشاپیش آینه گسترده می شود و روی آن مهر و تسبیح زیبایی قرار می دهند تا گواهی بر پای بندی زوج نسبت یه اصول دین اسلام باشد و تبرک آن شامل حال عروس و داماد شود . این سجاده و زیر مهری کوچک روی آن یا از جنس ترمه قدیمی به جا مانده در خانواده با آستر ساتن خوش رنگی مانند زرشکی و غیره می باشد یا آن را مخصوص عروس از مخمل سفید می دوزند و رویش را با نخ براق نقره ای سوزن دوزی می کنند . مهر این جا نماز به شکل قلب یا گل یا اشکال زیبا واستثنایی دیگر انتخاب می شود. کاسه نبات در یک سوی بالای سفره عقد توده ای از نبات را به شکل زیبای قالبی خاص که گاه در چندین طبقه تهیه شده است ، قرار می دهند . نبات نماد آروزی شیرینی پیوند عروس داماد است که معمولاً آن را از نبات اعلای زعفرانی تدارک می بینند. نقل و سکه نقل به نشانه ی شیرین کامی و سکه برای افزایش روزی عروس و داماد سر سفره ی عقد گذاشته می شود . امروز مخلوطی از نقل سه مروارید و پولک را در بسته بندی های کوچک یا اشکال ابتکاری دیگر قرار می دهند واین تورها را با شکوفه و روبان تزیین می کنند.سکه های ویژه سفره عقد ،طلایی رنگ است که روی آن مبارک باد یا نام مبارک حضرت مهدی (عج) ضرب می شود . تخم مرغ از دیر باز تا کنون تخم مرغ نماد تولد وتداوم نسل است از این رو پیداست که نهادن آن بر سفره ی عقد به نیت ادامه نسل زن و مرد و باروری ازدواج آن دو می باشد. معمولاً برای تبرک تعداد تخم مرغ ها را پنج دوازده یا چهارده به نیت پنج تن دوازده امام (ع)و چهارده معصوم(ع)انتخاب می کنند. فندق گردو و بادام این خوراکی های مقوی و پر مایه الهی رانیز به نشان گسترده بودن سفره خوراک عروس و داماد و توانمندی آنها سر سفره عقد می گذارند. نان و پنیر نان را به نشانه ی برکت خداوند و پنیر را با نیت وسعت روزی و سپید بختی بر سر سفره عقد می نشانند . امروز نان و پنیر را به صورت لقمه های کوجک در می آورند و با نایلون محافظ غذامی پوشانند. سبزی را به نشانه ی سلامتی سر سبزی و خرمی در سفره عقد می گذارند. سبزی عقد، سبزی خوردن است که از تره ریحان شاهی نعناع تربچه پیازچه تشکیل می شود. گل به نشانه شادابی و طراوات و به عنوان نمادی از زیبایی این پیوند سبدی از گل بر سفره عقد می نشانند. همچنین برای آراستن اجزای دیگرسفره عقد نیز از شاخه های گل و گلبرگ های رنگین استفاده می کنند . گل سرخ یا رز نماد شناخته شده عشق در سراسر جهان است . شیرینی آشکار است که شیرینی به نشانه به ارمغان آوردن شهد خوشبختی بر سر سفره عقد می نشیند. معمولاً هر دو نوع شیرینی خشک و تر را به این منظور به کار می برند شیرینی سفره عقد باید خوش ریخت کوچک وتازه باشد. میوه: نهادن میوه های رنگین بر سر سفره عقد به منزله برخورداری عروس و داماد از مواهب رنگارنگ الهی ونعمت های طبیعی زندگی است. عسل : مراسم عسل در دهان همدیگر گذاشتن پس از جاری شدن صیغه عقد به منظور آن که عروس داماد در آینده مایه ی شیرین کامی و دلارامی هم باشند. جا حلقه ای: حلقه ی ازدواج زوج معمول امشابه هم است و در جعبه مخصوصی از طلا فروشی خرداری میگردد . این حلقه را بر جایگاه خاص و زیبایی پیش پای عروس و داماد می گذارند. تا پس از جاری شدن صیغه عقد آن را در انگشت هم جای دهند. خونچه نان و اسپند به مفهوم سفره کوچک است و در اصطلاح به طبق هایی چوبی گفته می شد که در آن وسایل عقد را قرار می دادند. نان: در گذشته نان سر سفره عقد سنگک بود اما امروزه هر نوع نانی رامی توان به این منظور مورد استفاده قرار داد. اسپند علاوه بر دود کردن اسپند در آغاز هر یک از مراسم و جشن های مربوط به ازدواج از جمله عقد به نیت دور داشتن چشم بد از وصلت جدید و از جان عروس و داماد. کله قند ساییدن یک جفت کله قند هم شکل و هم اندازه روی پارچه ای بر سر عروس و داماد به نیت فروباریدن شادی و شییرنی بر سر آنها طی زندگی مشترک صورت می گیرد. تور قند ساییدن حریر تور با پارچه نازک سپید رنگی را به شکل مربع یا مستطیل تهیه می کنند تا کله قند ها روی آن بر سر عروس و داماد ساییده شود .
آیِنِه و شَمْعْدان یا آینه شمدون
از اجزای اصیل سفرهٔ عروسی ایرانی است، که در سفرهٔ هفت سین نیز قرار داده میشود. استفاده از آینه و شمعدان ریشه در ایران باستان و آیین زرتشت دارد.
در همهٔ سفرههای عقد ایرانی آیینه و شمعدان وجود دارد، آیینه مظهر روشنایی است و شمعدانهایی که در دو طرف آیینه قرار میگیرند نماد سربازهایی هستند که از زندگی عروس و داماد نگهبانی میکنند.آینهٔ بخت و دو شمعدان در دو سوی آینه به نشانهٔ روشنایی و آتش، دو عنصر بسیار مهم در فرهنگ ایرانی و زرتشتی هستند.
آینه نماد تصویر پیدایش و روشنائی است که بر سر سفره هفت سین گذاشته میشود. آتشدان نیز نماد پایداری نور و گرما است که بعدها به شمع و چراغ مبدل شد. در دو طرف آینه دو شمعدان گذاشته میشود و به تعداد فرزندان خانواده شمع روشن میگردد. شمعها نماد شادی و روشنگری هستند
ینه در بالای سفره، روبهروی عروس و داماد قرار داده میشود تا آنها یکدیگر را در آینه ببینند و دلهایشان نسبت به ه
نام فایل | توضیحات | رمز | لینک دانلود |
---|
امید داریم از ما راضی باشید دانلود pdf کتاب
فعلا خالی
در حال ساخت
از طریق قرار دادنپیام در تلگرام با ما در ارتباط باشید آیدی : yashar_0007 با ما در ارتباط باشید